|
4 kadencja Sejmu
Interpelacja nr 5404
do prezesa Rady Ministrów
w sprawie certyfikatów unijnych
Szanowny Panie Premierze! Poważne obawy budzi fakt, że
polscy przedsiębiorcy nie znają unijnych przepisów niezbędnych do
funkcjonowania na unijnym rynku; dowodem tego jest m.in. raport CAPE.
Dwa największe problemy, z którymi przedsiębiorcy muszą
uporać się najszybciej, to certyfikaty CE oraz HACCP. Certyfikaty te niezbędne są do tego, aby
produkty mogły być sprzedawane, mogły funkcjonować na unijnym rynku, w tym
także na polskim.
Niestety polscy przedsiębiorcy, wydaje się, nie zdają
sobie sprawy z tego, co może oznaczać brak certyfikatów; świadczy o tym
chociażby fakt, że bardzo mało firm o takie certyfikaty do tej pory
wystąpiło.
Do posiadania HACCP
zobowiązane są nie tylko duże zakłady zajmujące się produkcją żywności i
obrotem, ale także właściciele sklepów, szpitali, przedszkoli czy szkół, a
także instytucje charytatywne organizujące bezpłatne żywienie lub
rozdające żywność.
Niebezpieczne są także dezinformacja, zamieszanie
legislacyjne oraz bierność instytucji państwowych powoływanych do kontroli
firm - to one powinny zwracać uwagę przedsiębiorcy na konieczność
uzyskania certyfikatów.
Wobec powyższego pytamy:
1. Dlaczego rząd nie stara się o jak najlepsze
informowanie przedsiębiorców o korzyściach i zagrożeniach wynikających z
niezharmonizowania naszego prawa z unijnym, a tym samym o konsekwencjach,
jakie mogą ich spotkać z powodu braku koniecznych certyfikatów?
2. Od kiedy dokładnie zacznie obowiązywać w Polsce HACCP?
3. Czy instytucje użyteczności publicznej, takie jak
szkoły, przedszkola, szpitale oraz organizacje charytatywne organizujące
żywienie lub rozdające żywność, będą mogły liczyć na pomoc finansową w
pozyskiwaniu certyfikatów?
4. Jeśli tak, to do kogo mogą się zwrócić i na jak dużą
pomoc mogą liczyć?
Z poważaniem
Posłowie Maria Zbyrowska
i Adam Ołdakowski
Warszawa, dnia 29 października 2003 r.
Odpowiedź ministra-członka Rady Ministrów - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -
na interpelację nr 5404
w sprawie certyfikatów unijnych
W nawiązaniu do pisma Pana Marszałka D. Tuska z 31 października 2003 r.
przekazuję odpowiedź na interpelację Pani Poseł Marii Zbyrowskiej oraz Pana
Posła Adama Ołdakowskiego w sprawie certyfikatów unijnych.
Oznaczenie CE
Od dnia przystąpienia Polski do UE przestanie funkcjonować dotychczasowa
certyfikacja obowiązkowa i wszystkie wyroby objęte dyrektywami nowego podejścia
(por. tabela poniżej) przed wprowadzeniem na rynek będą musiały posiadać
oznaczenie CE. Produkt, aby mógł uzyskać wspólnotowe oznaczenie CE, musi przejść
odpowiednie procedury oceny zgodności. W przypadku wyrobów prostych w procedurze
wydania certyfikatu upoważniającego do używania znaku CE nie jest konieczny
udział upoważnionej jednostki oceny zgodności. Producent sam w oparciu o
zastosowanie się do tzw. zharmonizowanej europejskiej normy może, na własną
odpowiedzialność, deklarować, że jego wyrób spełnia zasadnicze wymogi dyrektyw
nowego podejścia i umieszczać oznaczenie CE na wyrobie.
W stosunku do wyrobów nieobjętych dyrektywami nowego podejścia będzie mógł
funkcjonować system dobrowolnego znakowania. Znaki dobrowolne zaświadczą o
określonych cechach danego wyrobu (np.: wyrób przyjazny dla środowiska - znak
ekologiczny; wyrób wysokiej jakości - znak jakości; wyrób ekologiczny - znak
certyfikowanego rolnictwa ekologicznego; wyrób spełniający wymagania Polskich
Norm - znak zgodności z Polską Normą; wyrób spełniający wymagania Norm
Europejskich - Keymark itd.).
Pełne dostosowanie polskiego systemu oceny zgodności do standardów
wspólnotowych nastąpi z dniem wejścia Polski do UE. Na mocy ustawy o systemie
oceny zgodności sukcesywnie przygotowywane są przepisy wprowadzające wspólnotowe
dyrektywy nowego podejścia zawierające zasadnicze wymagania w zakresie
bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska. Stan prac dostosowawczych w tym
zakresie został przedstawiony w tabeli.
Rząd prowadzi działania informacyjne skierowane do podmiotów, których będą
dotyczyły zmiany wynikające z wejścia Polski do Unii Europejskiej.
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej organizuje szkolenia
i seminaria dla pracowników z sektora przemysłu i handlu w zakresie prawa UE i
prawa krajowego, związanego z przepisami wynikającymi z dyrektyw ˝nowego
podejścia˝, ze szczególnym uwzględnieniem następujących dyrektyw:
niskonapięciowej, maszynowej, kompatybilności elektromagnetycznej, dotyczącej
hałasu oraz emisji zanieczyszczeń wytwarzanych przez silniki spalinowe pojazdów
nie drogowych.
Ponadto są udostępniane nieodpłatnie materiały szkoleniowe, w
szczególności:
1. Przewodnik ˝Wdrażanie dyrektyw opartych na koncepcji nowego i
globalnego podejścia˝.
2. Poradnik dla przedsiębiorców - Integracja z Unią Europejską - (w wersji
książkowej i na CD).
3. Informatory dla polskich podmiotów gospodarczych dot. wybranych
dyrektyw (maszynowej, niskonapięciowej, hałasowej, Atex - atmosfery wybuchowe).
4. Zestaw czterech broszur na temat:
Ponadto szkolenia w zakresie unijnego systemu oceny zgodności organizowane
są również przez organy samorządowe, stowarzyszenia oraz firmy prywatne.
Przy Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej działa Centrum Informacji
Europejskiej. Powołano sieć 35 Regionalnych Centrów Informacji Europejskiej (RCIE).
RCIE prowadzą otwarte punkty informacyjne, gdzie można uzyskać informacje na
temat integracji europejskiej oraz otrzymać podstawowe dokumenty, publikacje i
inne materiały informacyjne (w postaci baz danych, opracowań, analiz), jak
również skorzystać z dostępu do internetu oraz z pomocy konsultantów. RCIE
organizują szkolenia i konferencje, podczas których można uzyskać szczegółowe
informacje odnoszące się do technicznych aspektów integracji Polski z Unią
Europejską. Bogaty zasób informacji na temat integracji europejskiej, w tym na
temat konsekwencji wynikających dla polskich obywateli i przedsiębiorców z
wejścia Polski do UE, znajduje się na stronach internetowych UKIE.
System HACCP
System HACCP (Hazard Analysis and
Critical Control Point System) to sposób postępowania mający na celu zapewnienie
bezpieczeństwa żywności poprzez identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń z
punktu widzenia jakości zdrowotnej żywności oraz ryzyka wystąpienia zagrożeń
podczas przebiegu wszystkich etapów procesu produkcji i obrotu żywnością. System
ten ma również na celu określenie metod ograniczania zagrożeń oraz ustalenie
działań naprawczych.
Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i
żywienia w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 30 października 2003 r. o zmianie
ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz niektórych innych ustaw
(oczekuje na publikację) kierujący zakładem lub osoba przez niego upoważniona
jest obowiązany wdrożyć i stosować zasady systemu HACCP.
Przepisy te w zakresie wprowadzania zasad systemu HACCP
obowiązują od dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Obowiązek
wdrożenia systemu HACCP dotyczy wszystkich
przedsiębiorców produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność za wyjątkiem
producentów na etapie produkcji pierwotnej (tzn. produkcji, chowu lub uprawy
produktów pierwotnych, włącznie ze zbieraniem plonów, łowiectwem, łowieniem ryb,
udojem mleka oraz wszystkimi etapami produkcji zwierzęcej przed ubojem, a także
zbiorem roślin rosnących w warunkach naturalnych), którzy w celu zapewnienia
właściwej jakości zdrowotnej oraz zasad higieny, obowiązani są wdrożyć i
stosować zasady dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) i dobrej praktyki
higienicznej (GHP). Ustawa nie przewiduje żadnych wyjątków lub różnic w zakresie
obowiązku stosowania systemu HACCP w
odniesieniu do małych przedsiębiorców, bowiem obowiązek zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowia konsumentów jest celem nadrzędnym i jest niezależny od
wielkości przedsiębiorstwa.
Koszty dotyczące wprowadzania systemu HACCP
związane są z wielkością przedsiębiorstwa i rodzajem produkcji. Zgodnie z
obowiązującym prawem wdrożenie zasad systemu HACCP
nie wymaga uzyskania certyfikatu wystawianego przez jakiekolwiek instytucje
państwowe lub firmy audytorskie. Poddanie się ocenie w celu uzyskania
certyfikatu systemu HACCP jest całkowicie
dobrowolne (podobnie jak ma to miejsce w przypadku certyfikacji w zakresie
jakości żywności na zgodność z normą ISO 9000). Należy podkreślić, że redukcja
kosztów drożenia systemu HACCP jest możliwa
wówczas, gdy zasady systemu HACCP dla danego
zakładu zostaną opracowane we własnym zakresie przez przedsiębiorców z
wykorzystaniem wskazówek zawartych w odpowiednich poradnikach (art. 30 ust. 2).
Poradniki te opracowują przedsiębiorcy lub związki zrzeszające przedsiębiorców
produkujących lub wprowadzających żywność do obrotu przy udziale organizacji
konsumenckich oraz w konsultacji z zainteresowanymi stronami działającymi w
zakresie bezpieczeństwa żywności. Podlegają one ocenie pod względem zgodności z
wymaganiami higieny przez organy urzędowej kontroli żywności - zgodnie z
zakresem kompetencji (art. 30a ust. 1). W poradnikach będą uwzględniane potrzeby
i możliwości w szczególności tych podmiotów, które ze względu na wielkość
zakładu oraz rodzaj produkowanej lub wprowadzanej do obrotu żywności:
1. prowadzą działalność na potrzeby rynków lokalnych (w gminie na terenie
której znajduje się zakład lub gminach sąsiadujących),
2. produkują żywność lub stosują surowce do produkcji żywności zgodnie z
tradycyjnymi metodami, ustalonymi wieloletnią praktyką lub tradycją
charakterystyczną dla danej żywności,
3. prowadzą działalność w regionach szczególnych ze względu na położenie
geograficzne lub dostępność do zaopatrzenia.
Dotychczas opracowano 12 poradników z zakresu wdrażania zasad systemu HACCP oraz dobrej praktyki higienicznej (GHP)
oraz dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) dla różnych branż przemysłu spożywczego.
Staraniem Głównego Inspektora Sanitarnego wydrukowane zostały przez
Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa:
1. Poradnik dla przedsiębiorcy - Zasady GHP/GMP oraz systemu HACCP w zakładach żywienia zbiorowego.
2. Poradnik dla przedsiębiorcy - Zasady GHP/GMP oraz system HACCP jako narzędzie zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności.
3. Poradnik dla kierujących zakładem - Wdrażanie systemu HACCP w małych i średnich przedsiębiorstwach
sektora żywnościowego.
Następujące poradniki zostały opracowane przez Polską Federację
Producentów Żywności:
4. Higiena cukru w europejskim przemyśle cukrowniczym.
5. Przewodnik wdrażania ogólnych zasad higieny żywności i systemu HACCP w zakładach przemysłu makaronowego.
6. Wskazówki dotyczące dobrej praktyki higienicznej w produkcji przetworów
mlecznych.
7. Przewodnik dobrej praktyki higienicznej dla przemysłu soków owocowych.
8. Kodeks dobrej praktyki higienicznej dla produkcji lodów jadalnych.
9. Kodeks dobrej praktyki higienicznej dla europejskiego przemysłu
młynarskiego.
10. Kodeks higieny dla margaryn i tłuszczów do smarowania.
11. Przewodnik dobrej praktyki higienicznej dla produkcji mrożonej
żywności.
12. Przewodnik dobrych praktyk higienicznych CAOBISCO (wyroby czekoladowe
i cukiernicze).
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w ramach realizacji
Programu rozwoju handlu wewnętrznego do 2003 roku podjęło inicjatywę
zorganizowania szkoleń edukacyjno-informacyjnych z zakresu potrzeb i wymagań
systemu HACCP dla przedsiębiorców
sprzedających żywność. Do końca 2003 r. roku takie szkolenia odbędą się w
Poznaniu, Zielonej Górze, Białymstoku, Katowicach, Krakowie, Wrocławiu, Opolu,
Rzeszowie i Bydgoszczy. Udział w szkoleniach jest bezpłatny. Przewidywane jest
przeszkolenie minimum 500 osób. Obecnie przeprowadzane szkolenia mają charakter
pilotażowy. W przyszłym roku planowane jest przeprowadzenie szkoleń na szerszą
skalę dla większej grupy przedsiębiorców i handlowców.
Proces wdrożenia zasad systemu HACCP
jest wspierane ze środków publicznych, w tym ze środków pomocowych Unii Europejskiej.
W ramach Działania 1 programu SAPARD współfinasowane mogą być inwestycje,
których celem jest wdrożenie zasad systemu HACCP.
Beneficjentami mogą być przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie
przetwórstwa mleka, ryb, owoców i warzyw oraz uboju, rozbioru lub przetwórstwa
mięsa a także usługowego przechowywania towarów zamrożonych lub schłodzonych
pochodzących z przetwórstwa w ww. zakresie działalności. Beneficjentami mogą być
również grupy producentów rolnych oraz ich związki w rozumieniu przepisów ustawy
o grupach producentów rolnych i ich związkach. W ramach Działania 1 SAPARD nie
mogą być jednak finansowane inwestycje na poziomie handlu detalicznego.
W ramach czterech Rocznych Umów Finansowych (RUF 2000, RUF 2001, RUF 2002,
RUF 2003) został przyznany Polsce limit środków finansowych w wysokości ok. 1
259,7 mln PLN przeznaczonych na współfinasowanie inwestycji w ramach Działania 1
programu SAPARD. Do 15 października 2003 r. zostały zawarte umowy na łączną sumę
odpowiadającą 24,76 proc. przyznanego limitu. Instytucją odpowiedzialną za
przyjmowanie wniosków jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Współinasowanie analogicznych inwestycji zostało przewidziane w projekcie
Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora
żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich 2004-2006. Projekt ten przewiduje
możliwość współfinansowania do 50 proc. kosztu kwalifikowalnego inwestycji
mającej na celu dobrowolne wprowadzenie systemów kontroli jakości, certyfikacji
i atestacji, takich jak standardy ISO (Vision 2000, ISO 9000, ISO 14000), EMAS,
itd. Pomoc zostanie skierowana do przedsiębiorstw rolno-przemysłowych oraz
innych przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego i/lub marketingu.
Ponadto przedsiębiorcy mogą ubiegać się w Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości o dotacje na wdrażanie m.in. systemu HACCP z funduszy programu PHARE 2000 w ramach programu ˝Wstęp do
jakości˝. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się również o dofinansowanie usług
doradczych i szkoleniowych związanych z podnoszeniem jakości produktów i usług.
Minimalna kwota dotacji wynosi 1000 EUR, a maksymalna 10000 EUR, jednak nie
więcej niż 60% kosztów kwalifikowanych netto. Program ˝Wstęp do Jakości˝ będzie
kontynuowany również w ramach programu PHARE 2002, którego uruchomienie
przewiduje się w styczniu 2004 r.
Przedsiębiorcy województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego
i śląskiego, a od grudnia 2003 r. przedsiębiorcy z całego kraju mogą
uczestniczyć w szkoleniach finansowanych z programu PHARE Rozwój Zasobów
Ludzkich w zakresie podnoszenia kwalifikacji kadr, m.in. z zakresu wprowadzania
systemu HACCP.
Minister
Danuta Hübner
Warszawa, dnia 26 listopada 2003 r.
źródło: Sejm RP, Interpelacje i
zapytania poselskie
[hotelarze.pl] |
