Rządowe Centrum Studiów Strategicznych

"SFERA SPOŁECZNA W OKRESIE TRANSFORMACJI. ZJAWISKA I TENDENCJE"

Warszawa, kwiecień 2002

Wyciąg

Spis  treści
WSTĘP
1 SPOŁECZNE KONSEKWENCJE PROCESÓW DEMOGRAFICZNYCH
1.1 Główne trendy demograficzne
1.2 Implikacje demograficzne dla kształtowania sfery społecznej
2 SPOŻYCIE I DOCHODY LUDNOŚCI
2.1 Spożycie indywidualne i zbiorowe
2.2 Dochody ludności
2.2.1Wynagrodzenia
2.2.2 Ubezpieczenia społeczne
2.2.2.1 System ubezpieczenia emerytalno-rentowego
2.2.2.2 Zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne, wychowawcze oraz chorobowe
2.2.2.3 Fundusz Ubezpieczeń Społecznych
2.2.2.4 Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
2.2.3 Reforma systemu ubezpieczeń społecznych
3 SYTUACJA EKONOMICZNA GOSPODARSTW DOMOWYCH.
3.1 Dochody gospodarstw domowych
3.2 Zasięg sfery ubóstwa
3.3Wydatki gospodarstw domowych
3.4 Spożycie podstawowych artykułów żywnościowych
3.5 Zagospodarowanie materialne gospodarstw domowych
4 ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE
4.1 Pracujący i zatrudnienie
4.2 Bezrobocie stan i stopa
4.3 Oferty pracy i bezrobotni podejmujący zatrudnienie
4.4 Terytorialne zróżnicowanie bezrobocia
4.5 Trudne segmenty rynku pracy
4.6 Praca w szarej strefie
4.7 Funkcjonowanie Funduszu Pracy
4.8 Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu
5 NAUKA
5.1 Finansowanie nauki
5.2 Czynnik ludzki w nauce
5.3 Nakłady i efekty
5.4 Nauka a innowacyjność gospodarki
6 MIESZKALNICTWO
6.1 Budownictwo mieszkaniowe
6.2 Charakterystyka sytuacji mieszkaniowej
6.3 Wydatki gospodarstw domowych na mieszkanie i dodatki mieszkaniowe.
6.4 Polski dysparytet mieszkaniowy na tle wybranych krajów.
6.5 Uwarunkowania poprawy sytuacji mieszkaniowej
7 USŁUGI SPOŁECZNE
7.1 Ochrona zdrowia
7.2 Edukacja
7.3 Kultura i sztuka
7.4 Kultura fizyczna i turystyka.
7.5 Pomoc społeczna
8 SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
PODSUMOWANIE



7.4.2 Turystyka
Pojęcie turystyki rozumiane jest zazwyczaj dwojako. Po pierwsze, to baza noclegowa wraz z jej infrastrukturą, organizatorzy wyjazdów i wypoczynku (w tym biura podróży) - i ich oferta skierowana do ludności kraju i obcokrajowców oraz jej wykorzystanie. Po drugie, to ogół czynności osób podróżujących w sposób celowy i przebywających poza miejscem stałego zamieszkania w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy1. Zgodnie z tym pierwszym znaczeniem, turystyka powinna zarabiać sama na siebie, a im większe osiąga zyski, tym większe dochody z tego tytułu powinien mieć również skarb państwa. Tak też dzieje się w bardzo wielu krajach.

Wydatki budżetu państwa na turystykę i wypoczynek są niskie: w 1991 r. - 16,8 mln zł, w 1998 r. - 76,0 mln zł (tj. 0,05% wydatków ogółem budżetu państwa), a w 1999 r. - 58,5 mln zł (tj. 0,04% wydatków ogółem budżetu państwa). Wydatki budżetów samorządowych na turystykę i wypoczynek w 1999 r. wyniosły 58,4 mln zł (w tym wydatki bieżące 44,6 mln zł) i stanowiły 0,09% wydatków ogółem samorządów terytorialnych: wydatki samorządów gminnych wyniosły 29,8 mln zł (0,09% wydatków ogółem gmin), samorządów powiatów i miast na prawach powiatu - 23,5 mln zł (tj. 0,08% ich wydatków ogółem), a samorządów województw - 5,1 mln zł (tj. 0,15% wydatków ogółem tych jednostek samorządowych). Udział wydatków publicznych na turystykę i wypoczynek w 1999 r. w relacji do PKB wynosił 0,02%.
W 2000 r. ponad 8,6 tys. obiektów noclegowych turystyki, obejmujących obiekty zbiorowego zakwaterowania, kwatery agroturystyczne dysponowało 668,3 tys. miejsc noclegowych, a o 7,9 tys. mniej niż w 1990 r., tj. o 1,2%)1. Liczba miejsc całorocznych w obiektach noclegowych wyniosła 327,0 tys. i była aż o 132,6 tys. wyższa niż w 1990 r., tj. o 68,2%. Liczba miejsc noclegowych wzrosła w stosunku do 1990 r. - o 37,7 tys. (tj. blisko o 2/3). W 2000 r. hotele, w których prawie 90% pokoi posiadało własną łazienkę i WC, dysponowały 50,4 tys. pokoi z 59,1 tys. miejsc.

W obiektach noclegowych turystyki w 2000 r. liczba zameldowanych wzrosła o blisko 45% w porównaniu z 1990 r. Korzystali oni przede wszystkim, podobnie jak w latach poprzednich, z noclegów w hotelach (6,4 mln osób) i ośrodkach wczasowo-wypoczynkowych (1,8 mln osób) oraz ośrodkach szkoleniowo-wypoczynkowych (1,0 mln osób), co stanowiło - odpowiednio: 43,7%, 12,5% oraz 7,2% ogółu osób korzystający z bazy noclegowej turystyki w 2000 r. Osobom tym udzielono łącznie 49,1 mln noclegów (o blisko 9% więcej niż w 1990 r.). Najwięcej noclegów udzielono w ośrodkach wczasowych - 12,5 mln, w hotelach - 11,9 mln oraz w zakładach uzdrowiskowych - 5,7 mln i ośrodkach szkoleniowo-wypoczynkowych - 3,8 mln, co w strukturze udzielonych noclegów stanowiło - odpowiednio: 25,4%, 24,3%, 11,6% oraz 7,7%.
Baza noclegowa turystyki w 2000 r. dysponowała 8,7 tys. placówek gastronomicznych (prawie o ¼ więcej niż w 1995 r.): 1,8 tys. restauracji, 2,8 tys. barów, 2,9 tys. stołówek i 1,2 tys. punktów gastronomicznych. W ośrodkach wczasowych było 2,1 tys. placówek  gastronomicznych, w tym 0,1 tys. restauracji, 0,6 tys. barów i 1,1 tys. stołówek, a w hotelach - 850 restauracji i 670 barów.
W końcu lat 90. wzrastała liczba osób korzystających z wciąż nowej i niezbyt upowszechnionej formy wypoczynku, jaką jest korzystanie z wczasów w kwaterach agroturystycznych. W 1998 r. z kwater agroturystycznych (608 obiektów, 5509 miejsc, w tym 1976 całorocznych) skorzystało 34,7 tys. osób, którym udzielono łącznie 175,9 tys. noclegów.
W latach następnych zwiększyła się liczba kwater i miejsc noclegowych, którymi dysponowały - w latach 1999-2000 - odpowiednio: 755 i 7172 oraz 808 i 8133, a także liczba miejsc całorocznych - odpowiednio: 2863 i 3727. W 2000 r. z tej formy wypoczynku skorzystało 67,7 tys. osób, którym udzielono łącznie 285 tys. noclegów. Zmniejsza się natomiast przeciętna liczba noclegów udzielonych osobom korzystającym - w latach 1998-2000 na 100 osób korzystających z kwater agroturystycznych udzielono - odpowiednio: 507, 462 i 421 noclegów.
W 2000 r. 40% Polaków w wieku 15 lat i więcej nie uczestniczyło w wyjazdach turystycznych połączonych z noclegiem (wobec 47% w 1990 r.). Odsetek osób uczestniczących w wyjazdach krótkoterminowych (do 4 dni) na terenie kraju wyniósł 37% (wobec 33% w 1990 r.), a osób wyjeżdżających na 5 dni i więcej - 34% (wobec - odpowiednio: 34%). Wzrósł natomiast odsetek osób wyjeżdżających zagranicę - z 12% w 1990 r. do 15% ¹⁾. Z kolei 38,4% gospodarstw domowych (przynajmniej 1 osoba) w okresie od czerwca 1999 r. do maja 2000 r. uczestniczyło w wyjeździe turystyczno-wypoczynkowym trwającym co najmniej 2 dni ²⁾. Wyjazdy krótkoterminowe zrealizowało 29% gospodarstw domowych, wyjazdy trwające minimum 5 dni - niespełna 25% gospodarstw, a 9% gospodarstw domowych uczestniczyło w wyjazdach zagranicznych z przynajmniej jednym noclegiem. W przypadku wszystkich rodzajów podróży, ponad 60% gospodarstw domowych jako główną przyczynę nie uczestniczenia w wyjazdach podawało względy finansowe.
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Ważną rolę w promowaniu i rozwijaniu turystyki, przede wszystkim krajowej, pełni Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Podobnie jak w przypadku innych organizacji o charakterze masowym, działalność PTTK w wymiarze ilościowym podupadła w latach 90. o blisko 2/3 zmniejszyła się liczba klubów i kół PTTK w porównaniu z 1990 r., a liczba ich członków (w 2000 r. - 82,5 tys. osób) stanowiła mniej niż 1/5 stanu w 1990 r. W stosunku do 1990 r. liczba klubów i kół PTTK w zakładach pracy w 2000 r. stanowiła 20,9%, a liczba ich członków (16,5 tys.) zaledwie 12,8%, natomiast w szkołach - odpowiednio - 26,4% i 24,7 tys. osób, tj. 19,9%. Wśród klubów i kół turystyki kwalifikowanej szczególne drastycznie zmniejszyła się liczba klubów turystyki pieszej i ich członków, stanowiąc w 2000 r. tylko - odpowiednio: 11,5% i 6,7% stanu z 1990 r.
Zmniejszała się w latach 90. liczba przeprowadzonych wycieczek w turystyce kwalifikowanej - o ponad połowę w 1995 r. w stosunku do 1990 r., a w 1998 r. o 15% w porównaniu z 1995 r.
W latach 1998-2000 liczba wycieczek w turystyce kwalifikowanej przeprowadzonych przez PTTK utrzymała się na poziomie 26 tys. Liczba uczestników tych wycieczek obniżyła się również o ponad 50% w stosunku do 1990 r. i w latach 1998-2000 stanowiła 45,8%-46,6%. Mimo to liczba zorganizowanych wycieczek turystyki kwalifikowanej i ich uczestników była nadal znacząca.
____

1) Uczestnik różnych rodzajów wyjazdów może być wykazany w każdym z nich.
2) Badanie GUS - Warunki życia ludności.
 

Turystyka zagraniczna

W latach 90. stale wzrastała zarówno liczba cudzoziemców przyjeżdżających do Polski, jak i liczba Polaków, którzy wyjeżdżali za granicę. Na granicach Polski dokonano w 2000 r. ponad 278,4 mln odpraw osób wjeżdżających do Polski lub wyjeżdżających z Polski, tj. ponad 3,5-krotnie więcej odpraw niż w 1990 r.
Spośród 84,5 mln cudzoziemców, którzy przyjechali w 2000 r. do Polski odsetek obywateli krajów ościennych stanowił 95,4%. Ponad połowa to obywatele Niemiec (48,9 mln). Generalnie, w porównaniu z 1995 r. w 2000 r. zmniejszyła się liczba przyjazdów obywateli niemalże wszystkich państw nie będących naszymi sąsiadami, a odgrywających istotną rolę w strukturze przyjeżdżających do Polski cudzoziemców. Przy wzroście liczby przyjazdów obywateli z krajów takich jak USA (o 10,5%), Niderlandów czy Austrii, odnotowano wyraźny spadek liczby przyjazdów z Estonii (o 26,5%), Danii (o 17,5%), Francji (o 15,3%) czy Łotwy (o 12,7%). Około 26% spośród odwiedzających w 2000 r. Polskę cudzoziemców nie pochodzących z krajów ościennych traktowało nasz kraj jako tranzytowy (w poprzednich latach - ok. 30%). Szacuje się, że niespełna 1/5 cudzoziemców odwiedza Polskę w celach turystyczno-wypoczynkowych, podobnie jak mniej niż 1/6 Polaków w takim celu wyjeżdża za granicę.
W 2000 r. dokonano 56,7 mln odpraw Polaków wyjeżdżających zagranicę. Przez granicę południową udawało się 30,4 mln wyjeżdżających, przez granicę zachodnią - 21,5 mln, a wschodnią - 1,8 mln odpraw. Udział wyjeżdżających z kraju obywateli polskich, którzy skorzystali z małego ruchu granicznego (7,9 mln przekroczeń granicy), stanowił 13,9% ogólnej liczby wyjazdów Polaków z kraju.

źródło: http://www.rcss.gov.pl/sfera.pdf

[hotelarze.pl]

Copyright © 2000-2008 Hotelarze.pl | Dodaj do Ulubionych | Redakcja | e-mail: redakcja@hotelarze.pl