|
4 kadencja Sejmu
Interpelacja nr 5934
do prezesa Rady Ministrów
w sprawie stanu dostosowania polskich norm i przepisów
dotyczących jakości produktów do dyrektyw europejskich
Szanowny Panie Premierze! W momencie wstąpienia Polski do
Unii Europejskiej krajowe przepisy dotyczące jakości wyrobów będą w
większości dostosowane do dyrektyw europejskich. Niestety, jak wynika z
tegorocznego raportu Chambers Accession Programme for Eastern Europe
(CAPE), opracowanego przez Stowarzyszenie Europejskich Izb
Przemysłowo-Handlowych, jedynie 8% polskich firm ma pełną znajomość
unijnych przepisów niezbędnych do ich funkcjonowania na europejskim rynku.
W przypadku części branż, które po 1 maja 2004 r. będą
miały obowiązek oznaczania produktów znakiem CE, do uzyskania tego znaku
konieczny jest udział ˝jednostki notyfikowanej˝, a takich jednostek w
Polsce nie ma i przed 1 maja 2004 r. nie powstaną. Przedstawiciele
niektórych branż zmuszeni więc będą do poszukiwania pomocy za granicą. W
przypadku systemu HACCP, który będzie
obowiązywał w przemyśle spożywczym, stanowiące większość polskiego rynku
niewielkie przedsiębiorstwa są, jak wynika z raportu CAPE, w niewielkim
tylko stopniu przygotowane do wdrażania norm Unii Europejskiej.
Ogólną dezinformację pogłębia zamieszanie legislacyjne i
bierność instytucji państwowych powołanych do kontrolowania firm.
Kontrolerzy, którzy teoretycznie powinni przygotowywać odwiedzanych na
przyjęcie nowych wymagań, z reguły milczą na temat zbliżających się zmian.
Dodatkowo fakt przystosowania polskich produktów do
wymagań europejskich utrudnia fakt, że brak jest jednolitego wykazu
obowiązujących dyrektyw UE. W szczególności nie ma dostępu do informacji o
dyrektywach lub zmianach w przepisach UE, które ukazały się po roku 2000.
Duża część norm zharmonizowana została bez ich tłumaczenia. W tej sytuacji
każda firma będzie musiała tłumaczyć dużą liczbę norm na język polski na
własny koszt.
Rozwiązanie to spowoduje ogromny wzrost kosztów w
zakładach produkcyjnych - wszystkie bowiem zakłady będą tłumaczyć te same
normy. W związku z powyższym pytam:
1. Czy nie należałoby uznać, że w powyższej sytuacji
sekcje normalizacji i jakości Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników
Polskich poprzez swoje oddziały mogłyby prowadzić tę informację z
upoważnienia Polskiego Komitetu Naukowego na podstawie specjalnego
rozporządzenia?
2. Czy nie należałoby rozważyć, w przypadku gdyby SIMP nie
mógł otrzymać takiego zlecenia, by zadania te powierzyć innym instytucjom,
np. w przypadku Mielca - Fundacji Międzynarodowe Centrum Kształcenia i
Rozwoju Gospodarczego?
3. Czy zamierza Pan Premier podjąć inne wyżej
niewymieniane działania, aby w możliwie krótkim terminie zadbać o pełny
stan dostosowania polskich norm i przepisów dotyczących jakości produktów
do dyrektyw europejskich?
Z poważaniem
Poseł Krystyna Skowrońska
Warszawa, dnia 10 grudnia 2003 r.
Odpowiedź podsekretarza stanu w Urzędzie Komitetu
Integracji Europejskiej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -
na interpelację nr 5934
w sprawie stanu dostosowania polskich norm i
przepisów dotyczących jakości produktów do dyrektyw europejskich
Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma Pana Marszałka D.
Tuska z 16 grudnia 2003 r. przekazuję odpowiedź na interpelację Pani Poseł
Krystyny Skowrońskiej w sprawie stanu dostosowania polskich norm i
przepisów dotyczących jakości produktów do dyrektyw europejskich.
Informowanie społeczeństwa
Rząd prowadzi działania informacyjne skierowane do podmiotów,
których będą dotyczyły zmiany wynikające z wejścia Polski do Unii
Europejskiej.
Przy Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej działa Centrum
Informacji Europejskiej. Ponadto powołano w kraju sieć 35 Regionalnych
Centrów Informacji Europejskiej (RCIE). RCIE prowadzą otwarte punkty
informacyjne, gdzie można uzyskać informacje na temat integracji
europejskiej oraz otrzymać podstawowe dokumenty, publikacje i inne
materiały informacyjne (w postaci baz danych, opracowań, analiz), jak
również skorzystać z dostępu do Internetu oraz z pomocy konsultantów. RCIE
organizują szkolenia i konferencje, podczas których można uzyskać
szczegółowe informacje odnoszące się do technicznych aspektów integracji
Polski z Unią Europejską. Bogaty zasób informacji na temat integracji
europejskiej, w tym na temat konsekwencji wynikających dla polskich
obywateli i przedsiębiorców z wejścia Polski do UE, znajduje się na
stronach internetowych UKIE pod adresem: http://www.ukie.gov.pl.
Informacje szczegółowe dotyczące procesu integracji udzielane są
również przez poszczególne ministerstwa i urzędy centralne. Szczególnie
intensywnie w działalność informacyjną w obszarze norm i przepisów
dotyczących jakości produktów zaangażowane są Ministerstwo Gospodarki,
Pracy i Polityki Społecznej oraz Polski Komitet Normalizacyjny (PKN).
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej organizuje
szkolenia i seminaria dla pracowników z sektora przemysłu i handlu w
zakresie prawa UE i prawa krajowego, związanego z przepisami wynikającymi
z dyrektyw ˝nowego podejścia˝, ze szczególnym uwzględnieniem następujących
dyrektyw: niskonapięciowej, maszynowej, kompatybilności
elektromagnetycznej, dotyczącej hałasu oraz emisji zanieczyszczeń
wytwarzanych przez silniki spalinowe pojazdów niedrogowych.
Ponadto są udostępniane nieodpłatnie materiały szkoleniowe, w
szczególności:
1. Przewodnik ˝Wdrażanie dyrektyw opartych na koncepcji nowego i
globalnego podejścia˝.
2. Poradnik dla przedsiębiorców - Integracja z Unią Europejską - (w
wersji książkowej i na CD).
3. Informatory dla polskich podmiotów gospodarczych dotyczące
wybranych dyrektyw (maszynowej, niskonapięciowej, hałasowej, Atex -
atmosfery wybuchowe).
4. Zestaw czterech broszur na temat:
- Podstawowe informacje na temat wdrażania DNP.
- Informacje dotyczące wcześniejszych i obecnych uregulowań prawnych
w zakresie badań certyfikacji, oceny zgodności oraz PECA.
- 10 pytań dotyczące wdrażania dyrektyw z zakresu bezpieczeństwa
produktu.
- Produkty objęte dyrektywami nowego i globalnego podejścia.
Intensyfikacja współpracy
Przez wzgląd na wagę tematu słuszne jest, aby instytucje takie jak
SIMP (Stowarzyszenie Inżynierów Mechaników Polskich) czy Fundacja
Międzynarodowe Centrum Kształcenia i Rozwoju Gospodarczego podejmowały
działania w zakresie promowania wiedzy o dostosowaniach w obszarze norm i
przepisów technicznych w ramach swojej działalności statutowej. Zalecana w
związku z tym jest intensyfikacja współpracy SIMP z jednostkami
administracji publicznej realizującymi zadania informowania
zainteresowanych środowisk. Dobrym przykładem jest współpraca PKN ze
Stowarzyszeniem Elektryków Polskich (SEP) oraz Krajową Izbą Gospodarczą.
Współpraca taka realizowana jest również w zakresie tłumaczenia norm
na język polski. W zbiorze Polskich Norm wprowadzających normy europejskie
jest pewna ich część, która występuje w języku oryginału. Wynikało to z
konieczności pilnego wdrożenia norm europejskich podczas wypełniania
warunków polskiego członkostwa w europejskich organizacjach
normalizacyjnych. Warto podkreślić, że PKN uzyskał z dniem 1 stycznia 2004
r. członkostwo w CEN i CENELEC. Już dziś ponad 5000 ekspertów zewnętrznych
aktywnie działa w Normalizacyjnych Komitetach Technicznych PKN.
Stan dostosowań w zakresie norm i przepisów technicznych
Pragnę jednocześnie poinformować, iż proces dostosowawczy także w
zakresie norm i przepisów dotyczących jakości produktów jest sukcesywnie
realizowany.
Pełne dostosowanie polskiego systemu oceny zgodności nastąpi z dniem
wejścia Polski do UE. Na mocy ustawy o systemie oceny zgodności
sukcesywnie przygotowywane są przepisy wprowadzające wspólnotowe dyrektywy
nowego podejścia zawierające zasadnicze wymagania w zakresie
bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska.
Produkt, aby mógł być oznaczony wspólnotowym oznaczeniem CE, musi
przejść odpowiednie procedury oceny zgodności. W przypadku wyrobów
prostych w wydaniu certyfikatu upoważniającego do używania znaku CE nie
jest konieczny udział upoważnionej jednostki oceny zgodności. Producent
sam w oparciu o zastosowanie się do tzw. zharmonizowanej europejskiej
normy może, na własną odpowiedzialność, deklarować, że jego wyrób spełnia
zasadnicze wymogi dyrektyw nowego podejścia i umieszczać oznaczenie CE na
wyrobie.
Należy podkreślić, że od dnia wejścia Polski do UE wszystkie wyroby
objęte zasadami nowego podejścia (dyrektywami nowego podejścia - por.
tabela, załącznik 1), przed wprowadzeniem na rynek będą musiały posiadać
oznaczenie CE. Załącznik 2 przedstawia dodatkowo stan wdrożenia dyrektyw
nowego podejścia do końca 2003 r.*)
W stosunku do wyrobów nieobjętych dyrektywami nowego podejścia
będzie mógł funkcjonować system dobrowolnego znakowania. Znaki dobrowolne
zaświadczą o określonych cechach danego wyrobu (np.: wyrób przyjazny dla
środowiska - znak ekologiczny, wyrób wysokiej jakości - znak jakości,
wyrób ekologiczny - znak certyfikowanego rolnictwa ekologicznego, wyrób
spełniający wymagania Polskich Norm - znak zgodności z Polską Normą, wyrób
spełniający wymagania Norm Europejskich - Keymark itd.).
Dodatkowo od dnia akcesji będzie także funkcjonował system nadzoru
rynku nad wyrobami wprowadzonymi do obrotu tworzony przez Urząd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) oraz tzw. organy wyspecjalizowane (wśród
nich: Inspekcja Handlowa; Inspekcja Pracy; Urząd Regulacji Telekomunikacji
i Poczty; Inspekcja Ochrony Środowiska; Urząd Transportu Kolejowego;
organy nadzoru budowlanego; Wyższy Urząd Górniczy, urzędy morskie).
System HACCP
System HACCP (Hazard Analysis
and Critical Control Point System) to sposób postępowania mający na celu
zapewnienie bezpieczeństwa żywności poprzez identyfikację i oszacowanie
skali zagrożeń z punktu widzenia jakości zdrowotnej żywności oraz ryzyka
wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów procesu produkcji
i obrotu żywnością. System ten ma również na celu określenie metod
ograniczania zagrożeń oraz ustalenie działań naprawczych.
Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i
żywienia w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 30 października 2003 r. o
zmianie ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. nr 208, poz. 2020) kierujący zakładem, lub osoba przez
niego upoważniona, jest obowiązany wdrożyć i stosować zasady systemu HACCP. Przepisy te w zakresie
wprowadzania zasad systemu HACCP
obowiązują od dnia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Obowiązek
wdrożenia systemu HACCP dotyczy
wszystkich przedsiębiorców produkujących lub wprowadzających do obrotu
żywność z wyjątkiem producentów na etapie produkcji pierwotnej (tzn.
produkcji, chowu lub uprawy produktów pierwotnych, włącznie ze zbieraniem
plonów, łowiectwem, łowieniem ryb, udojem mleka oraz wszystkimi etapami
produkcji zwierzęcej przed ubojem, a także zbiorem roślin rosnących w
warunkach naturalnych), którzy w celu zapewnienia właściwej jakości
zdrowotnej oraz zasad higieny, obowiązani są wdrożyć i stosować zasady
dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) i dobrej praktyki higienicznej (GHP).
Ustawa nie przewiduje żadnych wyjątków lub różnic w zakresie obowiązku
stosowania systemu HACCP w odniesieniu
do małych przedsiębiorców, bowiem obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa
zdrowia konsumentów jest celem nadrzędnym i jest niezależny od wielkości
przedsiębiorstwa. Zgodnie z obowiązującym prawem wdrożenia zasad systemu HACCP nie wymaga uzyskania certyfikatu
wystawianego przez jakiekolwiek instytucje państwowe lub firmy
audytorskie. Poddanie się ocenie w celu uzyskania certyfikatu systemu HACCP jest całkowicie dobrowolne
(podobnie jak ma to miejsce w przypadku certyfikacji w zakresie jakości
żywności na zgodność z normą ISO 9000). Zasady systemu HACCP mogą zostać opracowane przez
przedsiębiorców we własnym zakresie z wykorzystaniem wskazówek zawartych w
odpowiednich poradnikach (art. 30 ust. 2). Poradniki te opracowują
przedsiębiorcy lub związki zrzeszające przedsiębiorców produkujących lub
wprowadzających żywność do obrotu przy udziale organizacji konsumenckich
oraz w konsultacji z zainteresowanymi stronami działającymi w zakresie
bezpieczeństwa żywności. Podlegają one ocenie pod względem zgodności z
wymaganiami higieny przez organy urzędowej kontroli żywności - zgodnie z
zakresem kompetencji (art. 30a ust. 1).
Dotychczas opracowano 12 poradników z zakresu wdrażania zasad
systemu HACCP oraz dobrej praktyki
higienicznej (GHP) oraz dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) dla różnych
branż przemysłu spożywczego.
Staraniem Głównego Inspektora Sanitarnego wydrukowane zostały przez
Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa:
1. Poradnik dla przedsiębiorcy - Zasady GHP/GMP oraz systemu HACCP w zakładach żywienia zbiorowego.
2. Poradnik dla przedsiębiorcy - Zasady GHP/GMP oraz system HACCP jak narzędzie zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności.
3. Poradnik dla kierujących zakładem - Wdrażanie systemu HACCP w małych i średnich
przedsiębiorstwach sektora żywnościowego.
Następujące poradniki zostały opracowane przez Polską Federację
Producentów Żywności:
4. Higiena cukru w europejskim przemyśle cukrowniczym.
5. Przewodnik wdrażania ogólnych zasad higieny żywności i systemu HACCP w zakładach przemysłu
makaronowego.
6. Wskazówki dotyczące dobrej praktyki higienicznej w produkcji
przetworów mlecznych.
7. Przewodnik dobrej praktyki higienicznej dla przemysłu soków
owocowych.
8. Kodeks dobrej praktyki higienicznej dla produkcji lodów
jadalnych.
9. Kodeks dobrej praktyki higienicznej dla europejskiego przemysłu
młynarskiego.
10. Kodeks higieny dla margaryn i tłuszczów do smarowania.
11. Przewodnik dobrej praktyki higienicznej dla produkcji mrożonej
żywności.
12. Przewodnik dobrych praktyk higienicznych CAOBISCO (wyroby
czekoladowe i cukiernicze).
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w ramach
realizacji ˝Programu rozwoju handlu wewnętrznego do 2003 roku˝ podjęło
inicjatywę zorganizowania szkoleń edukacyjno-informacyjnych z zakresu
potrzeb i wymagań systemu HACCP dla
przedsiębiorców sprzedających żywność. Do końca 2003 r. takie szkolenia
odbędą się w Poznaniu, Zielonej Górze, Białymstoku, Katowicach, Krakowie,
Wrocławiu, Opolu, Rzeszowie i Bydgoszczy. Udział w szkoleniach jest
bezpłatny. Przewidywane jest przeszkolenie minimum 500 osób. Obecnie
przeprowadzane szkolenia mają charakter pilotażowy. W 2004 r. planowane
jest przeprowadzenie szkoleń na szeroką skalę dla większej grupy
przedsiębiorców i handlowców.
Proces wdrożenia zasad systemu HACCP
jest wspierany ze środków publicznych, w tym ze środków pomocowych Unii
Europejskiej.
W ramach Działania 1 programu SAPARD współfinansowane mogą być
inwestycje, których celem jest wdrożenie zasad systemu HACCP. Beneficjentami mogą być
przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa mleka, ryb,
owoców i warzyw oraz uboju, rozbioru lub przetwórstwa mięsa, a także
usługowego przechowywania towarów zamrożonych lub schłodzonych
pochodzących z przetwórstwa w ww. zakresie działalności. Beneficjentami
mogą być również grupy producentów rolnych oraz ich związki w rozumieniu
przepisów ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach. W ramach
Działania 1 SAPARD nie mogą być jednak finansowane inwestycje na poziomie
handlu detalicznego. W ramach czterech Rocznych Umów Finansowych (RUF
2000, RUF 2001, RUF 2002, RUF 2003) został przyznany Polsce limit środków
finansowych w wysokości ok. 1259,7 mln PLN przeznaczonych na
współfinansowanie inwestycji w ramach Działania 1 programu SAPARD.
Instytucją odpowiedzialną za przyjmowanie wniosków jest Agencja
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Współfinansowanie analogicznych inwestycji zostało przewidziane w
projekcie Sektorowego Programu Operacyjnego ˝Restrukturyzacja i
modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich 2004-2006˝.
Projekt ten przewiduje możliwość współfinansowania do 50% kosztu
kwalifikowanego inwestycji mającej na celu dobrowolne wprowadzenie
systemów kontroli jakości, certyfikacji i atestacji, takich jak standardy
ISO (Vision 2000, ISO 9000, ISO 14000), EMAS itd. Pomoc zostanie
skierowana do przedsiębiorstw rolno-przemysłowych oraz innych
przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego i/lub marketingu.
Ponadto przedsiębiorcy mogą ubiegać się w Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości o dotacje na wdrażanie m.in. systemu HACCP z funduszy programu PHARE 2000 w
ramach programu ˝Wstęp do jakości˝. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się
również o dofinansowanie usług doradczych i szkoleniowych związanych z
podnoszeniem jakości produktów i usług. Minimalna kwota dotacji wynosi
1000 EUR, a maksymalna 10 000 EUR, jednak nie więcej niż 60% kosztów
kwalifikowanych netto. Program ˝Wstęp do jakości˝ będzie kontynuowany
również w ramach programu PHARE 2000, którego uruchomienie przewiduje się
w styczniu 2004 r.
Od grudnia 2003 r. przedsiębiorcy z całego kraju mogą uczestniczyć w
szkoleniach finansowanych z programu PHARE Rozwój Zasobów Ludzkich w
zakresie podnoszenia kwalifikacji kadr, m.in. z zakresu wprowadzania
systemu HACCP.
Z wyrazami szacunku
Podsekretarz stanu
Jarosław Pietras
Warszawa, dnia 7 stycznia 2004 r.
źródło: Sejm RP, Interpelacje i
zapytania poselskie
[hotelarze.pl] |
